Ooit maakte ik de keuze om ondernemer te worden. De gang naar de Kamer van Koophandel om me te laten inschrijven, ben ik nooit vergeten. Wat een mooi moment! Zelf opdrachten zoeken, keuzes maken, verantwoordelijk zijn. Het aantal zelfstandigen is de afgelopen jaren enorm toegenomen. Vaak uit volle overtuiging, maar soms ook door nood gedreven.
De jaren van de crisis hebben er stevig ingehakt. Zelfstandigen hebben er alles aan moeten doen om het hoofd boven water te houden. Dat was niet altijd even makkelijk. De hypotheek moest betaald worden, net als de premies voor de arbeidsongeschiktheidsverzekering. Ook moest je iets opzij leggen voor de toekomst. En dan weer op zoek naar nieuwe opdrachten. Elke dag weer een uitdaging.
De enorme groei van het aantal ZP’ers (Zelfstandig Professionals) had echter ook een schaduwkant. Onder de paraplu van het ondernemersprofiel werden ook constructies opgetuigd waardoor mensen die eigenlijk een vast dienstverband wilden hebben, in een ZP-constructie werden geduwd. Cijfers daarover verschillen, maar ze variëren tussen de twee en vijftien procent. Een en ander vaak afhankelijk van de branche. Uit de cijfers bleek ook dat grote aantallen ZP’ers niet verzekerd zouden zijn tegen arbeidsongeschiktheid en dat zij pensioenvoorzieningen niet op orde zouden hebben. Voor sommige partijen in de Kamer directe aanleiding om voor alle ondernemers verplichte verzekeringen of pensioenverzekeringen in te stellen. Dat bracht onrust.
Arbeidsrecht aanpassen
En dan had je nog de VAR. De Verklaring omtrent Arbeidsrelatie. Als zelfstandig professional vroeg je een dergelijke verklaring aan bij de belastingdienst indien deze werd gevraagd door de opdrachtgever. De opdrachtgever was daarmee gevrijwaard voor naheffingen in het geval de belastingdienst in een later stadium zou oordelen dat er sprake was van een arbeidsovereenkomst.
Op voorspraak van zowel werkgeversorganisaties en ZZP-organisaties is deze VAR uit de wet gehaald om de verantwoordelijkheid zowel bij de opdrachtgever als de opdrachtnemer neer te leggen. Deze wet heet Dba (Deregulering beoordeling arbeidsrelaties) en gaat uit van het opstellen van modelcontracten om vast te stellen of er sprake is van een opdrachtgever-opdrachtnemer-relatie. De belastingdienst stelde meerdere voorbeelden van zulke contracten beschikbaar. Het effect ervan zou moeten zijn dat schijnconstructies werden uitgebannen. Vrijwel alle partijen stemden dan ook destijds voor deze wet.
Maar, eind 2016 leek deze wet een totaal ander effect teweeg te brengen. Opdrachtgevers haakten af door de angst om geconfronteerd te worden met naheffingen. Opdrachtnemers die al jaren opdrachten uitvoerden voor banken, verzekeraars of andere grote instituten kregen te horen dat er geen nieuwe opdrachten verstrekt werden.
In de daarop volgende debatten over dit onderwerp buitelden partijen over elkaar heen om oplossingen aan te dragen op de korte termijn. Het euvel leek te liggen in het sterk verouderde arbeidsrecht. Hierin werden begrippen gehanteerd die niet meer van deze tijd zijn en dus aan vernieuwing toe zijn.
De VVD heeft opgeroepen tot een rustpauze. De wet Dba is voorlopig in de ijskast gezet totdat er duidelijkheid is of het arbeidsrecht op belemmerende punten gewijzigd is. Dat betekent voor de korte termijn: geen handhaving. En voor de lange termijn: hervorming van het arbeidsrecht!
Onrust wegnemen
Zojuist had ik het er al even over. Partijen die bij het minste of geringste pleiten voor een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering of een verplichte pensioensopbouw. ZP’ers zijn niet voor niets ondernemer geworden. Ze willen hun eigen keuzes maken. En zij weten als geen ander dat daar ook verantwoordelijkheden bij horen.
Het is natuurlijk verstandig om als ondernemer te sparen voor de oude dag. Maar de VVD is wel van mening dat ondernemers hier zelf keuzes over maken. Hoe ze de opbouw van hun pensioen realiseren, gaat wat ons betreft op geheel vrijwillige basis. En daarom is het goed dat de zelfstandigenaftrek bestaat. Daarmee kunnen ondernemers het regelen zoals zij vinden dat het de beste keuze is.
Zo heb ik het als ondernemer altijd gedaan, zo doet mijn ondernemende echtgenote dat en zo willen ZP’ers het zelf ook het liefst regelen. Voor hun belangen heb ik de afgelopen jaren namens de VVD in de Tweede Kamer gezeten. Voor diezelfde belangen blijf ik ook graag nog een periode, want er is – zoals beschreven – nog een hoop te doen. En dat doe ik graag met u! Ziet u dat ook zitten? Stem dan VVD, Erik Ziengs, nr. 23!
