Een deel van de belangenbehartigers van zelfstandigen voelt niets voor het voorstel van Gijs van Dijk, prominent kandidaat kamerlid van de PvdA, voor een minimumtarief voor zzp’ers in bepaalde sectoren. “Onhaalbaar en onwenselijk” zo reageren zij. Volgens ZZP Nederland en Zelfstandigen Bouw is het plan in strijd met het mededingingsrecht en levert het juist dalende tarieven op. Volgens van Dijk kunnen zelfstandigen in veel gevallen geen goed tarief vragen. In sectoren waar de uurlonen laag zijn door concurrentie, zouden zelfstandigen daarom een minimumtarief moeten krijgen. Maarten Post, voorzitter van Stichting ZZP Nederland, zegt dat het plan in strijd is met de mededingingswetgeving. ‘Het is verboden voor ondernemers om afspraken te maken over prijzen. Door minimumtarieven in te stellen is er in feite sprake van kartelvorming.’
‘Belemmering van ondernemersvrijheid’
Minimumtarieven instellen is mogelijk, maar dan moeten zelfstandigen als werknemers worden beschouwd. ‘Prijsafspraken kunnen wel, maar alleen binnen een cao’, zegt Erik Lutjens, hoogleraar pensioenrecht aan de Amsterdamse VU in het FD. Zelfstandigen zijn ondernemers en vallen daardoor niet onder een cao. ‘Specifieke afspraken maken over minimumtarieven kan niet voor ondernemers’, benadrukt Lutjens. ‘Het is een belemmering van ondernemersvrijheid en concurrentie. Dat is in strijd met het mededingingsrecht.’ Post ziet het voorstel van Van Dijk dan ook als een poging om ondernemers in het keurslijf van werknemers te drukken. ‘Zelfstandigen willen vrij zijn om te ondernemen en zich niet de wet laten voorschrijven door de politiek of de vakbonden’, zegt Post, voorzitter van ZZP Nederland. Charles Verhoef van Zelfstandigen Bouw is bang dat het minimumtarief de norm gaan worden en dus werkt als een maximumtarief. Ook PZO ziet niets in het idee van een minimumtarief. Werkgeversorganisatie VNO NCW zet vraagtekens bij het voorstel van Van Dijk. ‘Minimumtarieven staan op gespannen voet met het ondernemerschap. Het is aan de zzp’er om zijn prijs te bepalen’, laat VNO-NCW weten in een reactie.
Ruimte voor collectief onderhandelen
Een andere grote belangenbehartiger, FNV Zelfstandigen, kijkt anders naar dit thema. Volgens directeur Josien van Breda hebben zelfstandigen in sommige sectoren waarin er maar een paar grote opdrachtgevers zijn geen onderhandelingsmacht. “Opdrachtgevers spelen zelfstandigen tegen elkaar uit en dicteren hun tarieven. Wij willen dat iedere werkende fatsoenlijk rond kan komen van zijn inkomen, zich kan verzekeren tegen arbeidsongeschiktheid en een goed pensioen kan opbouwen. Het uurtarief van zelfstandigen is helaas vaak ontoereikend om de risico’s van arbeidsongeschiktheid en pensioen goed af te dekken. Om het uurtarief van zelfstandigen te verhogen willen wij de positie van de zelfstandige ten opzichte van zijn opdrachtgever versterken.” Mei Li Vos (PvdA) pleit al langer voor het aanpassen van de mededingsregels, zodat zelfstandigen collectief kunnen onderhandelen over tarief.
