BBB-Kamerlid Henk Vermeer wil zzp’ers meer duidelijkheid en vertrouwen geven met een VAR-light: eenvoudigere regels, minder toezicht, eigen verantwoordelijkheid en een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering mét keuzevrijheid. “Hard werken is de norm, niet de contractvorm,” zegt Vermeer in gesprek met Sem Overduin van ZZPKiest.nl
De positie van zelfstandigen blijft een heet hangijzer in Den Haag. Ook het huidige
demissionaire kabinet, met de BBB, heeft nog geen doorbraak weten te forceren. BBB-Kamerlid Henk Vermeer pleit in aanloop naar de verkiezingen voor meer vertrouwen in ondernemers en wil af van wat hij noemt het ‘wantrouwen richting de zzp’er’.
Het kabinet bereidt nieuwe wetgeving voor met duidelijkere criteria: de VBAR. De VVD is daar niet enthousiast over en heeft samen met D66, CDA en SGP het initiatief genomen voor de Zelfstandigenwet. Waarom zonder de BBB?
Henk Vermeer: “Wij hebben daar vanaf het begin wel over meegepraat, maar hebben ons er toch uit teruggetrokken. Bij de Zelfstandigenwet zitten er weer verplichte toetsingskaders en toezicht in: een zelfstandigentoets, een werkrelatietoets, een commissie, ook weer de aansluiting met de arbeidsongeschiktheidsverzekering. Het richt zich ook nog op Europese harmonisatie. Wat ons betreft bevat het voorstel te veel beperkingen van de vrije keuze van ondernemers. Dat past niet bij de principes over de zzp’er.”
Jullie vinden dat de Zelfstandigenwet te veel restricties oplegt?
“Precies. Het echte probleem is dat de schijnzelfstandigheid nooit écht is aangepakt. De 95 procent die wél als zzp’er werkt, lijdt daaronder. Wij willen dat er meer vanuit vertrouwen wordt gewerkt en minder vanuit wantrouwen. Zowel de VBAR als de Zelfstandigenwet gaan daar tegenin. Bij de VBAR is de toets achteraf echt killing. Dat kan echt niet, wat ons betreft.”
Jullie willen meer duidelijkheid en zekerheid vooraf. De BBB zet in op een VAR-light: eenvoudiger regels, minder toezicht en meer eigen verantwoordelijkheid. Kunt u dat voorstel toelichten?
“Zelfstandigen doen een soort intentieverklaring. Natuurlijk kunnen er later mensen uitgepikt worden die hun zaken niet op orde hebben. Maar als je niet bereid bent te handhaven, kun je het beter niet invoeren. Bij de VAR-light is er een overeenkomst waar men zich aan moet committeren. Wie zich daar niet aan houdt, moet achteraf op de blaren zitten.”
De VAR werd in 2016 afgeschaft vanwege schijnzelfstandigheid. Is het niet riskant om daar weer naar te kijken?
“Er is altijd een risico. Maar dat moet je afwegen tegen de nadelen van wetgeving voor mensen die zich wél aan de spelregels houden. Het is een illusie om alles vooraf te kunnen regelen. Wie schijnzelfstandigheid wil bestrijden en niet accepteert dat een bepaald percentage daar toch onder valt, moet handhaven. Zonder handhaafbare regels heeft alle andere wetgeving geen zin. Ik vind dat rondom arbeidsmarkt en arbeidsmarktbeleid alles is gecentreerd rondom een contract tussen werknemer en werkgever. Dat is een soort basis, in plaats van: we willen gewoon meer mensen aan het werk hebben. Dat zou het uitgangspunt moeten zijn.”
Dus werkenden moeten zelf de keuze krijgen in wat voor contractvorm ze werken?
“Ja. Bij zelfstandige werkvormen horen meerdere opdrachtgevers en geen schijnzelfstandigheid. Kun je daar niet aan voldoen, dan is een arbeidscontract de enige optie.”
Jullie pleiten in het programma voor behoud van de wet DBA, mits deze toekomstbestendig wordt gemaakt.
“Waar het de afgelopen jaren niet heeft gewerkt, moeten we aanvullende regels invoeren. Als het enkel een kwestie van handhaving is, moet beter worden gehandhaafd. In de zorg bijvoorbeeld werden mensen separaat ingehuurd, en die deden geen nachtdiensten of weekenddiensten. Daardoor kwam er extra druk op werknemers met een arbeidsovereenkomst. Dat willen wij voorkomen.”
Sectoraal beleid
Veel partijen willen geen zzp’ers in semipublieke sectoren als zorg, onderwijs en kinderopvang. Hoe zien jullie de inzet van zzp’ers in deze sectoren?
“Dat is geen probleem. Elke sector heeft een flexibele schil nodig. Je personeelsbeleid kun je daarmee optimaliseren. Mensen verleiden om meer of flexibeler te werken betekent ook dat de contractvorm flexibel moet zijn.”
In het verkiezingsprogramma staat dat zelfstandigen met een laag tarief beschermd moeten worden door een rechtsvermoeden van werknemerschap. Waarom is het niet gelukt de VBAR op te knippen en het R-gedeelte snel in te voeren?
“In het kabinet waren er partijen, zoals NSC, die daar niet in wilden bewegen. En omdat we in het coalitieakkoord niet hadden afgesproken om de VBAR op te knippen, als dat een optie is, konden we daar ook niet naar verwijzen. Eddy van Hijum stond daar onwrikbaar in, dus het is er niet van gekomen.”
De BBB wil ‘gerichte handhaving’ tegen schijnzelfstandigheid, maar geen ‘jacht op bonafide ondernemers’. Hoe moeten we dat voor ons zien?
“De Arbeidsinspectie wordt gepusht om misstanden aan te pakken, maar de echte malafide bedrijven weten ze niet te vinden of durven ze niet binnen te gaan. De Arbeidsinspectie moet zich richten op sectoren, bedrijven en bedrijventerreinen waar het echt niet pluis is. Nu worden bonafide bedrijven vaak onnodig gecontroleerd, terwijl malafide praktijken blijven bestaan. Er zouden multidisciplinaire teams moeten komen die zich focussen op risicogebieden.”
Aan wat voor sectoren moeten we dan denken? Is dat de zorg? Of de vleessector?
“Meer aan sectoren met praktisch werk of waar veel arbeidsmigranten werken. In de zorg zit fraude vooral in de administratieve kant. Ook huisvesting van arbeidsmigranten speelt een rol. Vaak is er sprake van losse controle-instanties. Eigenlijk zouden er multidisciplinaire teams moeten komen in plaats van de huidige inrichting met voornamelijk administratieve diensten.”
Wat vindt u van sectorale verboden?
“Daar zijn wij geen voorstander van. Dat is naar mijn mening ongekend en ongrondwettelijk.”
Arbeidsongeschiktheidsverzekering
Dan de verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zelfstandigen. Daar staat niets over in jullie verkiezingsprogramma, terwijl er een wetsvoorstel bij de Raad van State ligt. Wat vindt BBB daarvan?
“Het moet niet verplicht worden, maar er moet een opt-out mogelijk zijn. Als iemand het op een andere manier geregeld heeft, bijvoorbeeld via een broodfonds, moet dat kunnen. Wel is het belangrijk zelfstandigen te wijzen op het risico van arbeidsongeschiktheid, want met alleen de bijstand red je het vaak niet.”
Dus jullie staan achter een verplichte AOV, mits er keuzevrijheid is?
“Precies. Een verplichte verzekering mét een opt-out, als je kunt aantonen dat je het zelf goed hebt geregeld. Er moet concurrentie zijn tussen verzekeraars, geen vast tarief zoals bij een volksverzekering. Zodra er ruimte komt voor private alternatieven, ontstaan die producten vanzelf.”
In 2023 was u nog kritisch op een verplichte AOV via het UWV. Bent u van standpunt veranderd?
“Je moet iets doen. Veel zelfstandigen zetten niets opzij. Dan schuif je het probleem door, ook voor de maatschappij. In combinatie met een minimumtarief moet dit kunnen. Als je van je uurtarief niet eens een verzekering kunt betalen, dan word je eigenlijk onderbetaald.”
Ondernemen
Tot slot: waarom zou een zzp’er op BBB stemmen?
“Omdat wij snappen wat ondernemerschap is. We hebben mensen met zzp-ervaring in de partij en vinden dat zelfstandigheid de norm moet zijn, niet de arbeidsovereenkomst. De norm is dat mensen hard werken, niet in welke vorm ze dat doen. Wij sturen op doelen, niet op middelen. Het doel is dat meer mensen aan het werk zijn, meer uren werken en dat iedereen dat op zijn eigen manier kan doen.”
Wilt u nog iets kwijt over het zzp-dossier?
“Veel mensen zien de zzp’er als een abstract begrip. Zzp’ers vormen geen blok en dat maakt ze moeilijk te verenigen. Toch zijn het er ruim 1,2 miljoen, en hun belangen zijn ondervertegenwoordigd. Er wordt vaak over hen beslist, in plaats van met hen.”
Terwijl er bij de SER inmiddels ook meer aandacht voor komt.
“Klopt, maar dat komt veel te laat. Er is al jaren beleid over zzp’ers zonder dat ze echt gehoord worden. Ondertussen blijven ze gewoon hun werk doen. Dat typeert juist die zelfstandige ondernemer. Ze focussen zich op hun vak, niet op beleid. Meer ruimte voor eigen regie past bij deze tijd: zelf kunnen bepalen hoe en wanneer je werkt. Als jij drie dagen van tien uur wilt werken, dan moet dat gewoon kunnen.”
- Zie meer over de zzp-standpunten van de BBB op hun partijpagina van ZZPKiest.nl
