VVD blijft de populairste partij onder zelfstandigen zonder personeel. De populariteit van de partij is wel stevig minder dan twee jaar terug. 22,7% van de zzp’ers stemde gisteren op de VVD. In 2023 was dat nog 33,4%. Dat is de uitslag van het ZZPKiest stemmers onderzoek onder zzp’ers. Daar hebben meer dan 4.000 zzp’ers aan meegedaan.
De VVD is met name populair onder zzp’ers die het moeten hebben van een beperkt aantal (langer lopende) opdrachten per jaar: de interim-professionals. Ook staat de VVD bovenaan bij de groep zzp’ers met een inkomen boven de € 100.000 en bij de zzp’ers die werkzaam zijn in de zakelijke dienstverlening. Maar de VVD staat ook bovenaan bij de groep zzp’ers in de bouw, met een mbo-opleiding (of minder).
Nummer twee is D66 geworden. De partij maakt dus ook onder zzp’ers een stevige comeback. De partij krijgt de steun van 20,7% van de zzp’ers. Flink meer dan in 2023 (9,5%), maar toch net iets minder dan in een vergelijkbaar onderzoek uit 2017 (22,8%). D66 doet het vooral goed onder zzp’ers die in de publieke sector werken, onder vrouwen, onder zzp’ers boven de 55 jaar en onder de groep zzp’ers die vooral wat kortere opdrachten doet. In al die categorieën staat de partij op 1.
JA21 is nipt derde geworden met 9,5%. Fors meer dan twee jaar terug. De partij is met name populair onder zzp’ers die producten verkopen (in plaats van diensten). In die groep is de partij het meest favoriet. Bij zzp’ers onder de 35 jaar staat de partij op 2 (na de VVD).
Kort daarachter komt GL/PvdA met 9,2% van de stemmen. De partij doet het relatief goed onder zzp’ers met een inkomen onder de 40 duizend euro per jaar en onder zzp’ers actief in de kunstensector.
Het CDA komt op vier met 8,9%; twee jaar terug had de partij nauwelijks aanhang onder zzp’ers. NSC stond toen op 11,1%, maar heeft die aanhang onder zzp’ers geheel verloren.
De PVV komt op 7,1%, iets meer dan in 2023 en 2017. De partij is het meest favoriet onder zzp’ers met een praktisch opleidingsniveau en ook populair onder zzp’ers die vooral voor particulieren werken (gelijk met VVD en GL/PvdA).
Grote zes, maar volgorde is anders
Daarmee zijn de zes grootste partijen onder zelfstandigen hetzelfde als in de landelijke verkiezingen. De volgorde is wel anders. Dat zal deels te verklaren zijn door de wat andere demografische samenstelling van zzp’ers ten opzichte van de hele groep stemmers. Ten eerste werken zzp’ers natuurlijk allemaal; daarnaast zijn er relatief veel mannen en is zowel het opleidingsniveau als het inkomen (gemiddeld) hoger dan bij werknemers en de groep niet-werkenden. Daarbij zijn de groepen zzp’ers die producten verkopen en/of met een opleidingsniveau van maximaal mbo ook wel wat ondervertegenwoordigd in dit onderzoek naar het stemgedrag van zzp’ers.
Stemmotivatie
De respondenten in het onderzoek is ook gevraagd hoe zwaar de zzp-standpunten meegewogen hebben bij het uiteindelijke besluit om voor een bepaalde partij te kiezen.
Het gemiddeld gegeven cijfer (op een schaal van 1 tot 10) is 5,6. Dat is iets lager dan in een vergelijkbaar onderzoek twee jaar terug. Toen lag dat cijfer op 6,3. Blijkbaar laten de zzp’ers zich dus iets meer dan twee jaar terug ook leiden door andere standpunten van de partij.
De verschillen tussen de partijen zijn hierin overigens groot. Van de zes grootste partijen laten de VVD-aanhangers zich duidelijk vaker leiden door het zzp-standpunt van de partij. Bij GL/PvdA het minst. Deze verschillen waren ook in 2023 te zien.
Stellingen
De bovenstaande cijfers komen uit de grote ZZPKiest vragenlijst, die is opgesteld door ZiPconomy is opgesteld in samenwerking met Vereniging Zelfstandigen Nederland (VZN) en FNV Zelfstandigen, en met advies van de Universiteit van Amsterdam en ondersteuning door de HeadFirst Group.
In dee peiling werd niet alleen gevraagd naar politieke voorkeur, maar ook naar meningen over een aantal heikele zzp-dossiers. De uitkomsten daarvan komen in een latere fase naar buiten.
