Voor een relatief kleine partij is de SGP flink actief binnen de Kamercommissie Sociale Zaken en Werkgelegenheid, de plek waar de zzp-dossiers besproken worden. André Flach is dan ook een van de meer ervaren Kamerleden op dit onderwerp en een van de initiatiefnemers van de Zelfstandigenwet. In een vraaggesprek met ZZPKiest vertelt hij meer over hun standpunten.
De SGP heeft zich de afgelopen jaren in het politieke debat hardgemaakt voor de zelfstandig ondernemer. Wat is de visie van de SGP op de zzp’er op de Nederlandse arbeidsmarkt?
Echte zzp’ers zijn ondernemers en geven kleur en smoel aan onze arbeidsmarkt. Zij bouwen aan een sterke samenleving en moeten daarom ruim baan krijgen. De SGP wil dat er een einde komt aan de voortdurende onzekerheid voor goedbedoelende zzp’ers en hun opdrachtgevers door heldere wetgeving met duidelijke criteria. Schijnzelfstandig-heid en uitbuiting pakken we aan, zodat zzp’ers die overduidelijk werknemer zijn ook zo behandeld worden.
De SGP heeft het in het verkiezingsprogramma over het feit dat er ‘meer ruimte voor zzp’ers’ moet komen. Hoe wil de partij dit realiseren?
Op dit moment is er veel onduidelijkheid in de markt, en lijken zzp’ers standaard in het verdachtenbankje te zitten. Dat moet veranderen, want we hebben juist behoefte aan échte zelfstandig ondernemers met creativiteit, durf en doorzettingsvermogen. Daarom willen we ervoor zorgen dat zelfstandigen eindelijk de wettelijke erkenning krijgen die zij verdienen door een heldere definitie voor zzp’ers met bijbehorende criteria vast te leggen.
De SGP is één van de initiatiefnemers van het wetsvoorstel Zelfstandigenwet. Waarom heeft de partij zich aangesloten bij de initiatiefnemers?
De voortdurende onzekerheid kost veel goedwillende zzp’ers heel veel opdrachten, en sommigen kunnen daardoor zelfs niet verder als zzp’er. Dat is zonde. Met de Zelfstandigenwet willen we eindelijk duidelijkheid bieden voor deze groep, zodat helder is wie als zzp’er aan de slag kan en wie niet. Met de zelfstandigenwet introduceren we hiervoor een sectoraal rechtsvermoeden, geïnspireerd op de Belgische situatie, en een toets op zelfstandigheid en werkrelatie. Dat biedt vooraf duidelijkheid aan de zelfstandige en opdrachtgever.
Jullie zijn kritisch op het VBA-gedeelte van het wetsvoorstel VBAR, maar zeggen in het programma niets over de R, het rechtsvermoeden van werknemerschap onder een bepaald uurtarief. Steunen jullie dit onderdeel wel?
Zeker! Dit is een relatief eenvoudige maatregel om uitbuiting aan de onderkant van de arbeidsmarkt tegen te gaan. Er moet meer gebeuren, maar invoering van het rechtsvermoeden is een belangrijke stap.
Eerder diende de SGP een motie in om het wetsvoorstel VBAR te knippen, maar deze motie is keer op keer aangehouden. Waarom heeft de SGP niet het initiatief genomen om deze motie opnieuw in stemming te brengen?
Er was destijds helaas nog geen zicht op een meerderheid voor ons voorstel. We hebben de motie daarom steeds als drukmiddel ingezet, in het gesprek met het ministerie en de Belastingdienst. Uiteindelijk is onze inzet uitgemond in een alternatief voor de VBAR, die de positie van zzp’ers veel beter waarborgt: de Zelfstandigenwet.
Ook in de Zelfstandigenwet is er sprake van een ‘Werkrelatietoets’ met ‘open normen’. Hoe verhoudt zich dit tot meer duidelijkheid en zekerheid voor zzp’er en opdrachtgever?
Absolute rechtszekerheid aan de voorkant is in principe niet mogelijk. Toch levert het voorstel wel meer duidelijkheid op, omdat er duidelijkere criteria komen. Door middel van de vaste criteria wordt de beoordeling ook voorspelbaarder. Daarnaast willen wij dat toetsing vooraf mogelijk wordt. Net als in België komt er een commissie die op voorhand een advies of uitspraak kan doen over jouw situatie, waardoor juridische procedures achteraf worden voorkomen.
De SGP wil extra toezicht op sectoren waar sprake is van een verhoogd risico op uitbuiting en schijnzelfstandigheid. Aan welke sectoren moeten we dan volgens de SGP denken?
Dan denk ik aan die sectoren, of delen daarvan, waarvan we weten dat daar mensen werken die in feite gewoon werknemer zijn en ook zij-aan-zij met collega’s werken, maar dan via een zzp-constructie. Concrete sectoren noem ik nu niet om niet bij te dragen aan stigmatisering. Uiteindelijk is het aan de Belastingdienst om het toezicht te richten op de probleemsectoren. Ik vind dat nu te veel zzp’ers en hun opdrachtgevers, bijvoorbeeld zelfstandig opererende zzp’ers in het hogere segment last hebben van de opheffing van het handhavingsmoratorium. Volgens mij kan dat echt veel gerichter, zodat we niet het kind met het badwater weggooien.
Het treffen van eigen voorzieningen voor situaties van inkomensverlies bij arbeidsongeschiktheid en pensioen wordt aangemoedigd en beter gefaciliteerd. Kan dit verder toegelicht worden?
Je goed voorbereiden op ziekte, arbeidsongeschiktheid of pensioen past bij de keuze om zzp’er te zijn; bij vrijheid hoort ook een eigen verantwoordelijkheid. Het aansluiten bij een broodfonds of het treffen van een passende voorziening willen wij stimuleren, bijvoorbeeld bij startende zzp’ers. Een goed ondernemer zorgt voor zijn eigen pensioen en arbeidsongeschiktheid.
In het verkiezingsprogramma van de SGP lezen we de volgende passage terug: “Er komt een opt-out op de verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zzp’ers die gegarandeerd en langjarig zelf andere, passende maatregelen voor hun risico’s treffen.” Wat zijn volgens de SGP passende maatregelen?
Daarvoor zijn tal van mogelijkheden te bedenken: een broodfonds, een schenkkring, een eigen afgesloten voorziening, een opgebouwde buffer of kapitaal. Dat kan ook verschillen per situatie: niet iedere zzp’er heeft dezelfde risico’s en financiële situatie. Iemand van 60+ met flink eigen vermogen hoeft mogelijk geen dure AOV meer. Een starter met weinig reserves wel. Ook de werkcontext speelt een belangrijke rol. Daarom dringen wij ook aan op maatwerk op dit vlak. Het systeem moet niet afdwingen dat iedere zzp’er uniform dezelfde oplossing moet kiezen. Wel geldt: wie dit zelf goed regelt, is ook niet afhankelijk van allerlei verplichte regelingen.
Steunt de SGP het huidige wetsvoorstel BAZ met een opt-out mogelijkheid?
Daar gaan we zorgvuldig naar kijken. De SGP vindt het belangrijk dat ondernemers hun verantwoordelijkheid nemen, maar is beducht voor te generieke, opgelegde verplichtingen, zoals een volledig verplichte basisverzekering voor alle zzp’ers zonder uitzondering. Daarom is het goed dat er nu een opt-outmogelijkheid komt, maar wij willen eerst bestuderen of die ver genoeg gaat.
Waarom kiest de SGP ervoor om de agrarische sector uit te sluiten van de verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering?
Dat is afgesproken in het pensioenakkoord. De agrarische sector heeft een specifieke positie ten opzichte van andere sectoren, vanwege bedrijfsvoering en beter passende arrangementen die in deze sector gangbaar zijn. Het feit dat agrarische ondernemers levende producten produceren en verkopen betekent dat het uitvallen van de ondernemer door ziekte of arbeidsongeschiktheid per definitie direct moet worden opgevangen. In de agrarische sector zijn hiervoor arrangementen georganiseerd die zorgdragen voor directe continuering van de bedrijfsvoering waarmee het agrarische bedrijf in materiele zin geen ‘inkomensverlies’ heeft.
Onder het kopje ‘toekomstbestendig zorgstelsel’ staat dat duurzame relaties aantrekkelijker worden gemaakt, maar dat zelfstandigen nodig blijven in ‘piek, ziek en uniek situaties’. Is de inzet van zzp’ers dus toegestaan bij ‘piek en ziek’ volgens de SGP?
Dit klopt inderdaad. De SGP ziet dat zzp’ers nodig blijven ter vervanging bij ziekte en bijvoorbeeld om gaten in (zomer)vakanties op te vullen. Daar willen we ruimte voor blijven geven.
Geldt dit alleen voor de zorgsector? Of ook voor andere maatschappelijke sectoren zoals het onderwijs en de kinderopvang?
Zzp’ers kunnen in onze ogen een belangrijke rol vervullen in het opvullen van gaten op de arbeidsmarkt, zoals in situatie van ziek, piek en uniek. Tegelijkertijd zullen we ook rekening moeten houden met het feit dat in maatschappelijke sectoren veel belastinggeld omgaat dat op een doelmatige manier moet worden besteed.
Waarom moet een zzp’er op de SGP stemmen op woensdag 29 oktober?
Als een van de weinige oud-ondernemers in de Kamer weet ik waar zzp’ers behoefte aan hebben. De SGP is altijd opgekomen voor de belangen van de goedwillende zzp’er, en dat zullen we blijven doen. De komende periode wil ik me er sterk voor maken dat er eindelijk duidelijkheid komt voor deze groep, zodat ze weten waar ze aan toe zijn.
- Alles over de standpunten van de SGP lees je hier.
